Jesusito sera un santo

Ο αγαπητός Βάσκες μού έδωσε μια πολύ ωραία ιδέα:

Να βρω τον πίνακα του David Alfaro Siqueiros που αναφέρω στο ερωτηματολόγιο ότι βρίσκεται στον τοίχο μου και να γράψω ένα ποστ σχετικά με αυτό.

Ο πίνακας είναι ο παραπάνω. Είναι μια από τις λιθογραφίες που έκανε ο Siqueiros σε προχωρημένη ηλικία, όταν ασχολήθηκε με πιο προσωπικά θέματα.

Η πρώτη μου γνωριμία με τον Siqueiros έγινε μέσα από τη μουσική. Και συγκεκριμένα μέσα από ένα δίσκο. Ήταν όταν πρωτοέπεσε στα χέρια μου η ηχογράφηση του κορυφαίου έργου του Μίκη Θεοδωράκη "Canto General" . Πρόκειται για την ολοκληρωμένη ηχογράφηση του έργου, σε ζωντανή ηχογράφηση΄. Από την πρώτη ηχογράφηση έλειπαν τα κομμάτια Sandino, Lautaro, Emiliano Zapata, Neruda Requiem Eternam, A mi Partido και Amor America.

Γυναίκα στη φυλακή, 1968,
David Alfaro Siqueiros

Το ένθετο του δίσκου είναι εικονογραφημένο με λεπτομέρειες από πίνακες του Siqueiros, δίπλα στην καταπληκτική μετάφραση της Δανάης Στρατηγοπούλου . Από την πρώτη στιγμή που είδα αυτές τις εικόνες μου έκαναν εντύπωση. Είχαν μια δύναμη ασυνήθιστη.

Η εικόνα της μάνας που βγαίνει μέσα από τη γη για να προστατέψει τα παιδιά της, παρά το ότι είχε ένα στόμφο, είχε εντούτοις και μια αλήθεια που με συγκινούσε.

Εδώ να πω ότι η Λατινική Αμερική ήταν ένας τόπος που πάντοτε μου τραβούσε το ενδιαφέρον. Μια χώρα μακρινή και πολύ εξωτική, με ένα λαό πάρα πολύ φτωχό, που στην πλειοψηφία του ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας, αλλά και με μια απίστευτη τρυφερότητα και τρελλό χιούμορ και ζωτικότητα. Ο Siqueiros εξέφραζε λοιπόν όλα αυτά. Οι εικόνες του μου έδιναν ακριβώς την εικόνα που είχα σχηματίσει για τη χώρα του, το Μεξικό, χωρίς να έχω πάει ποτέ. Εξέφραζαν όλη την οργή για την εκμετάλλευση του λαού και την διάθεση για αντίσταση. Όμως ταυτόχρονα επικεντρωνόταν στα πρόσωπα των πρωταγωνιστών του, τού λαού του Μεξικού, σαν ένας σκηνοθέτης που κάνει γκρο πλαν στο πρόσωπο της πρωταγωνίστριάς του.

O Siqueiros είναι ένας καλλιτέχνης βέβαια που στη διάρκεια της ζωής του υπήρξε πολιτικά ενταγμένος στην Αριστερά. Ήταν κομμουνιστής.

Στη δεκαετία του 1910-1920 που εκείνος ανδρώθηκε, η πολιτική ένταξη στην Κομμουνιστική Αριστερά ήταν το πιο προοδευτικό πράγμα που μπορούσε κάποιος να κάνει. Ο Siqueiros λοιπόν υπηρέτησε το σκοπό της Αριστεράς καταπώς τον καταλάβαινε εκείνος. Υπήρξε ένας άνθρωπος δογματικός, που ακολούθησε το κίνημα του σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Μάλιστα υπήρξε τόσο δογματικός που κάποτε αποπειράθηκε να δολοφονήσει τον Leon Trotsky (δείτε επίσης εδώ). Υπήρξε κοσμοπολίτης που έζησε σε πολλές χώρες εκτός από το Μεξικό (Γαλλία, Ιταλία, ΗΠΑ, Ισπανία, περισσότερες πληροφορίες εδώ). Και υπήρξε και ένας πολύ μεγάλος καινοτόμος, μαζί με τους φίλους του Diego Rivera και Jose Clemente Orozco υπήρξαν πρωτοπόροι της ανανέωσης των murales μιας τέχνης που αποτελεί πρόδρομο του γκράφιτι.

Χρόνια μετά από την πρώτη μου επαφή με το έργο του Μεξικανού ζωγράφου, μου δόθηκε για πρώτη φορά η ευκαιρία να επισκεφτώ το Μεξικό. Ήταν ένα ταξίδι που ήρθε χωρίς να το έχω προγραμματίσει.

Και όταν βρέθηκα εκεί, ανακάλυψα ότι όλα ήταν όπως τα είχα φανταστεί. Μια τεράστια χώρα, απίστευτα όμορφη, αλλά και με πολλές αντιθέσεις. Ο πληθυσμός του Μεξικού, που αυτή τη στιγμή που μιλάμε πλησιάζει τα 107 εκατομμύρια, είναι στη μεγάλη του πλειοψηφία φτωχός. Κι όταν λέω φτωχός, εννοώ ότι το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού ζει με ένα δολλάριο τη μέρα. Αυτό βέβαια δεν εμποδίζει τη χώρα να έχει ένα σωρό εκατομμυριούχους στις λίστες του Forbes με τους πλουσιότερους ανθρώπους του κόσμου.

Είναι μια χώρα με τεράστιο ορυκτό πλούτο, με παραγωγή χρυσού και πετρελαίου και με σπάνιες φυσικές ομορφιές. Για παράδειγμα το Ακαπούλκο με τον καταπληκτικό κόλπο, που έγινε στη δεκαετία του 60 διάσημος από τις Αμερικανικές ταινίες. Δίπλα στα πανάκριβα ξενοδοχεία της πόλης βρίσκονται οι φαβέλες. Αλουμινένιες κατασκευές όπου δε μπορεί κανείς να πιστέψει ότι μένουν άνθρωποι, βρίσκονται κρυμμένες δίπλα από τα χλιδάτα και πανάκριβα holiday resorts της πόλης.

Είναι μια χώρα με τεράστια βία. Μια βία που αντικατοπτρίζεται στα χρώματα. Υπάρχει στο Μεξικό μια ποικιλία χρωμάτων απίστευτη. Στη χώρα μας δεν συναντούμε πουθενά κάτι τέτοιο. Το ίδιο συμβαίνει και στους πίνακες του Siqueiros. Υπάρχει μια πανδαισία χρωμάτων, με κύριο πρωταγωνιστή το κόκκινο. Δεν είναι όμως ένα κόκκινο λαμπερό, φωτεινό. Είναι ένα κόκκινο σκοτεινό, το κόκκινο του αίματος και του θανάτου, σε απευθείας συνομιλία με το κόκκινο της Ισπανίας και του Λόρκα.

Στο Μεξικό πήγα δύο φορές. Τη δεύτερη φορά μόνος, να επισκεφτώ φίλους που είχα κάνει από το πρώτο μου ταξίδι. Έμεινα περίπου 3 εβδομάδες, όμως σε καμμιά περίπτωση δεν αισθάνθηκα μόνος. Υπήρχαν πάντοτε άνθρωποι γύρω μου διαθέσιμοι να μου κάνουν παρέα και προσφέρονταν μετά χαράς αμέσως μόλις μάθαιναν ότι είμαι Griego, Έλληνας, να με ξεναγήσουν. Όλοι τους είχαν να μου εκφράσουν το θαυμασμό τους για την Ελλάδα. Και πάντα μου ανέφεραν όσα γνώριζαν για τον Ωνάση και την Κάλας.

Η μεγάλη Ελληνίδα ντίβα, στην αρχή της καριέρας της και πριν γίνει ακόμη γνωστή, τραγούδησε δύο συνεχή χρόνια, το 1951 και 1952, στο περίφημο Palacio de Bellas Artes, την όπερα της Πόλης του Μεξικού. Οι ερμηνείες της εκείνης της περιόδου χρησιμοποιούνται σήμερα σαν παραδείγματα της μεγάλης της τέχνης και σαν πρώιμα παραδείγματα των δυνατοτήτων της φωνής της.

Σε ένα βιβλιοπωλείο στο Μέξικο Σίτι βρήκα το πόστερ με τον πινακα του Siqueiros "Jesusito sera un santo", δηλαδή ο μικρός Χεσούς θα γίνει άγιος. Δε με εντυπωσίαζαν πια τα τεράστια έργα του τού σοσιαλιστικού ρεαλισμού, αλλά σαν ένα φόρο τιμής στην παιδικότητά μου και στη εφηβεία μου τον αγόρασα και τον κρέμασα στον τοίχο της κρεβατοκάμαράς μου. Απέναντι υπάρχει ένα απόσπασμα από το Amor America του Νερούδα.

Μετά από αυτό το ποστ που γράφτηκε με επιθυμία του Βάσκες, θα ήθελα να προσκαλέσω οποιονδήποτε θέλει να αποκαλύψει τι έχει στον τοίχο του, και κυρίως τους Yellow kid, incontinentia και Βάσκες.

Για το τέλος ένα κομμάτι από το Canto General στη μελοποίηση του Θεοδωράκη με τον Πέτρο Πανδή. Δυστυχώς δε βρήκα το "Amor America", αυτό είναι το "America Insurrecta"