Πάσχα

Ολόκληρη τη Μεγάλη Βδομάδα παρακολουθούσα την επικαιρότητα στην Ελλάδα και απορούσα. Όλα τα δελτία ειδήσεων είχαν για πρώτο θέμα τις τιμές του οβελία, όταν στο εξωτερικό είχε βουήξει ο τόπος με την επισιτιστική κρίση.

Ποτέ δε συμπάθησα το έθιμο της Μεγάλης Βδομάδας. Όλο αυτό το ξαφνικό και υποχρεωτικό σταμάτημα της ροής της ζωής, έτσι καταναγκαστικά που γίνεται, που πρέπει ντε και καλά να νιώθεις λυπημένος και ξαφνικά την Κυριακή να έρχεται η κάθαρση και όλα να μετατρέπονται σε μια μεγάλη γιορτή, ήταν για μένα ένα μαρτύριο. Η τηλεόραση έπαιζε συνεχώς εκκλησιαστικούς ύμνους και το ραδιόφωνο θυμόταν την κλασσική μουσική. Όσο για την τελευταία, την εβδομάδα πριν το Πάσχα είχε τη τιμητική της.

Λέξεις όπως συμφωνία, πρελούδιο, φούγκα, ορατόριο και μουσική δωματίου ήταν οι μόνες φορές που ακούγονταν κατά τη διάρκεια της χρονιάς. Ή μάλλον όχι... υπήρχε ακόμα μια συγκυρία που παιζόταν η κλασσική μουσική από ραδιόφωνο και τηλεόραση. Και αυτή έπρεπε να είναι μια εξαιρετικά τραγική συγκυρία. Ο θάνατος ενός εθνικού ηγέτη ή κάποιο δυστύχημα.
Τέτοια περίπτωση για παράδειγμα ήταν το περίφημο ατύχημα στη Θύρα 7 στον αγώνα Ολυμπιακού-ΑΕΚ 6-0 το 1980. Μετά από το θλιβερό περιστατικό και το τηλεοπτικό διάγγελμα του Γ. Ράλλη που τότε ήταν πρωθυπουργός, η τηλεόραση άρχισε να παίζει ατέρμονα όλο το υπόλοιπο βράδυ κλασσική μουσική χωρίς λόγια, πράγμα που με εκνεύρισε.
Η απρόσκλητη εισβολή του θανάτου μέσα στο ίδιο μου το σπίτι, αλλά και η αδυναμία να ξεφύγεις από αυτό, καθότι τότε δεν υπήρχαν άλλα κανάλια, μου μαύρισε την ψυχή.

Έτσι, στην παιδική μου ηλικία και για πολλά χρόνια, ταύτισα την κλασσική μουσική με τις κηδείες. Φαντάζομαι και πολύς άλλος κόσμος εκτός από μένα.

Αυτός ήταν και ο σοβαρότερος λόγος που τη Μεγαλοβδομάδα περνούσα των Παθών μου τον τάραχο, ο θάνατος. Μια βδομάδα μέσα στο χρόνο που δε μπορούσες να συμπεριφερθείς χαρούμενα, γιατί ήταν προσβολή. Προσέβαλλες τα ιερά και τα όσια.

Ε, λοιπόν εγώ δεν ήθελα. Δεν ήθελα να σταματάει η ζωή. Ήθελα να συνεχίζεται. Ήθελα, κόντρα στις πεποιθήσεις των γονιών μου και σ' αυτό που μάθαινα πειθαναγκαστικά στο σχολείο πως είναι το σωστό, να συνεχίσω να ζω σα να μη συμβαίνει τίποτα. Να βγαίνω με τους φίλους μου βόλτα, να πηγαίνουμε για παγωτό στο IGLOO, για χάμπουργκερ στα Hambo.
Να μπορούμε να γελάσουμε και να φωνάξουμε σαν όλες τις υπόλοιπες μέρες χωρίς να αντιμετωπίσουμε την αποδοκιμασία των γύρω μας.

Κι έπειτα ερχόταν η Κυριακή του Πάσχα και αίφνης η κλασσική μουσική μετατρεπόταν σε λαϊκά άσματα. Πάνε τα ορατόρια και οι συμφωνίες, πάει ο Μπετόβεν και ο Μπαχ, σειρά είχαν ο Τσιτσάνης, ο Καζαντζίδης και η ξαφνική αλλαγή της διάθεσης από το λυπημένο στο καταχαρούμενο. Το ψήσιμο του οβελία, που με αηδίαζε με όλες αυτές τις έντονες μυρωδιές, αλλά και η υποκρισία των γύρω μου που υποτίθεται ότι σαν καλοί χριαστιανοί είχαν νηστέψει και είχαν εξαγνιστεί από τις αμαρτίες τους τη Σαρακοστή και τώρα ήταν έτοιμοι να φάνε το κρέας που τόσο είχαν στερηθεί.

Αυτά συνέβαιναν όταν ήμουν μικρός, κάθε Πάσχα. Κι ήταν ακόμα πιο εκνευριστική η αέναη επανάληψη μιας ήδη εκνευριστικής συνήθειας.

Μεγαλώνοντας και βλέποντας τα πράγματα από απόσταση αλλά και βιώνοντας το σήμερα της γιορτής του Πάσχα, βλέπω ότι δε με εκνευρίζει πια τόσο πολύ. Ίσως επειδή υπάρχουν πια εναλλακτικές πολλές και η Ελλάδα δεν είναι πια τόσο προσκολημμένη στον εαυτό της. Έτσι, αυτοί που δε θέλουν να λυπηθούν, δεν είναι απομονωμένοι.

Αυτό που συνεχίζει πάντως να με εκνευρίζει είναι η υποκρισία. Άνθρωποι που διαπράττουν τρομερές αδικίες στη ζωή τους θεωρούν ότι εξαγνίζονται μέσα από τη διαδικασία της Μεγαλοβδομάδας. Σα να φτάνει η ευχή του παπά, που συνήθως είναι ο πιο αμαρτωλός από όλους, για να σβηστούν τα κρίματά τους. Και μετά πάλι τα ίδια, μέχρι το επόμενο Πάσχα.

Φέτος τη Μεγαλοβδομάδα την έζησα στη Βιέννη. Δεν ήταν η πρώτη φορά που ήμουν στο εξωτερικό τέτοιες μέρες. Αλλά ήταν η πρώτη φορά που επέστρεψα Μεγάλο Σάββατο. Έτσι πέρασα μόνο το ευχάριστο κομμάτι, αυτό της χαράς, αν και θέλοντας και μη έφαγα κι εγώ αρνί, ελλείψει διαφορετικού φαγητού.

Αλλά συνειδητοποίησα και κάτι άλλο. Τα έθιμα κάνουν τη ζωή μας να περνάει πιο εύκολα.
Διακόπτουν την αβάσταχτη αέναη ροή του χρόνου και κάνουν τη ζωή μας να αποκτάει κάποιο νόημα