Πολιτισμός 2

Η αρχική ιδέα για τη δημιουργία αυτής της ανάρτησης ήταν να παρουσιάσω μια αποτίμηση του τι έγινε στον Πολιτισμό τα χρόνια που η Νέα Δημοκρατία ήταν στην κυβέρνηση. Και όπως ανέφερα τα πράγματα που έγιναν ήταν λιγοστά.

Ο απολογισμός μου σταμάτησε στην εποχή Καραμανλή. Και ίσως εκεί να σταμάτησε και η πραγματική προσοχή και σημασία που έδινε το κυβερνών κόμμα στον πολιτισμό. Οι επόμενοι υπουργοί Γιώργος Βουλγαράκης και Μιχάλης Λιάπης δεν τοποθετήθηκαν εκεί με κριτήριο την αγάπη τους και τη γνώση τους για τον πολιτισμό στη χώρα μας. Ο διορισμός τους υπήρξε αποτέλεσμα τήρησης πολιτικών ισορροπιών και η ατζέντα τους υπήρξε σχεδόν κενή. Οι οραματικές εξαγγελίες του προηγούμενου διαστήματος δεν υλοποιήθηκαν. Η Ακαδημία Τεχνών δεν δημιουργήθηκε ποτέ, παρά το γεγονός ότι διορίστηκαν ξεχωριστές επιτροπές για κάθε ένα τομέα. Αυτές συνεδρίασαν κάποιες φορές και έκαναν σοβαρές προτάσεις οι οποίες όμως δεν πραγματοποιήθηκαν. Οι επιχορηγήσεις μειώθηκαν, ήδη από την έλευση στο υπουργείο του Γιώργου Βουλγαράκη, ο οποίος βεβαίως καμμία σχέση δεν είχε με τα πολιτιστικά. Προσπάθησε να συμπεριφερθεί ως καλός μάνατζερ, αλλά από την πρώτη στιγμή φάνηκε προς τα πού πήγαιναν τα πράγματα. Ο Γιώργος Βουλγαράκης μιλούσε πολύ, για να κρύψει μάλλον την ουσία αυτού που είχε να πει: τίποτα...

Το ίδιο ακριβώς συνέβη και με το Μιχάλη Λιάπη. Ένας υπουργός που σε όλα τα υπουργικά πόστα που του ανατέθηκαν αποδείχτηκε μια μετριότητα, ξαφνικά βρέθηκε σε ένα υπουργείο στο οποίο δεν ήξερε τι να κάνει. Η πρώτη του διαπίστωση ήταν ότι "χωρίς λεφτά δεν μπορούμε να κάνουμε πολιτιστική πολιτική". Παρόλα αυτά, δεν δίστασε να καταρτήσει έναν τεράστιο προϋπολογισμό για τα εγκαίνια του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης τα οποία κυοφορούνταν για περίπου ένα χρόνο και έγιναν σε χρόνο κοντά στις εκλογές για ευνόητους λόγους. Τον προϋπολογισμό αυτόν αναίρεσε ο επόμενος υπουργός Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος υπήρξε και αυτός που τελικά εγκαινίασε το καινούργιο μουσείο.

Επί της ουσίας λοιπόν ουδέν νεώτερον στον πολιτισμό τα χρόνια της Νέας Δημοκρατίας. Οι θεσμικές αλλαγές που εξαγγέλθηκαν δεν έγιναν και η πολιτιστική πολιτική αναλώθηκε σε κινήσεις εντυπωσιασμού όπως ο επαναπατρισμός αρχαίων, ή οι εξαγγελίες δημιουργίας καινούργιων κτηριακών μονάδων, όπως το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο Φιξ το οποίο βέβαια κατέληξε σε φιάσκο. Ανίθετα οι άνθρωποι που συνδέθηκαν με τον πολιτισμό ως αξιωματούχοι όπως ο Χρήστος Ζαχόπουλος ή ο Γιώργος Βουλγαράκης ενεπλάκησαν σε σκάνδαλα που συγκλόνισαν τη χώρα. Το επώνυμο σκάνδαλο ο πρώτος, την υπόθεση των Πακιστανών ο δεύτερος, καθώς και την υπόθεση του Βατοπεδίου. Μάλιστα με αφορμή αυτό σε μια συνέντευξή του είχε πει τη ρήση η οποία παραμένει σαν μνημείο αλλαζονίας: "Ότι είναι νόμιμον είναι και ηθικόν".

Η καινούργια κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ μάλλον θα φέρει στο υπουργείο Πολιτισμού τη Μαρία Δαμανάκη, τομεάρχη πολιτισμού μέχρι τώρα. Υποδέχομαι τον ή την καινούργια υπουργό με πολύ μεγάλο σκεπτικισμό γιατί τα πράγμα δεν είναι εύκολα και, κυρίως, για να γίνει έργο στον πολιτισμό πρέπει να αλλάξουν πολλά και κυρίως νοοτροπίες, πράγμα όχι εύκολο μια και υπάρχουν πολλοί άνθρωποι βολεμένοι στη λιμνάζουσα κατάσταση για χρόνια.

Αλλά κυρίως αυτό που χρειάζεται είναι ένα: Να υπάρξει επιτέλους ένα όραμα για τα πολιτιστικά πράγματα που θα υλοποιηθεί απαρέγκλιτα, από το οποιοδήποτε πρόσωπο. Τέτοιο όραμα είχε μόνο η Μελίνα Μερκούρη από τα χρόνια της ίδρυσης του υπουργείου το 1977.

Update: Και το όνομα αυτού Παύλος Γερουλάνος! Ο καινούργιος υπουργός πολιτισμού, που ανακοινώθηκε το απόγευμα είναι κόντρα στις προβλέψεις ένας άνθρωπος που δεν έχει κάποια προηγούμενη επαγγελματική ενασχόληση με τον πολιτισμό, ούτε κάποια προηγούμενη κυβερνητική εμπειρία. Το βιογραφικό του είναι εδώ. Οι απαιτήσεις μας εξακολουθούν να είναι μεγάλες, το ίδιο και τα προβλήματα. Του εύχομαι κάθε επιτυχία όπως και στην υφυπουργό Άντζελα Γκερέκου