Πολιτισμός 1

Μια που έρχονται λοιπόν και οι εκλογές είναι νομίζω καιρός να ασχοληθούμε με το φτωχό συγγενή της Ελληνικής πολιτικής σκηνής, τον πολιτισμό.

Η ΝΔ ήρθε στην εξουσία το 2004 με πολύ μεγάλες εξαγγελίες για τον πολιτισμό. Για πρώτη φορά από τη σύστασή του, το 1977, το υπουργείο πολιτισμού αναλήφθηκε από τον ίδιο τον πρωθυπουργό. Και αυτό, με βάση τις εξαγγελίες του, έγινε για να καταδειχτεί η σημασία που έδινε η νέα κυβέρνηση στον τομέα αυτόν. Αρωγούς του στο πολιτιστικό έργο είχε τότε τους Φάνη Πάλλη-Πετραλιά ως αναπληρώτρια υπουργό και τους Πέτρο Τατούλη, Γιώργο Ορφανό ως υφυπουργούς, με αρμοδιότητες τον καλλιτεχνικό τομέα ο πρώτος και τον αθλητισμό ο δεύτερος. Γενικός γραμματέας του υπουργείου τοποθετήθηκε ο Χρήστος Ζαχόπουλος, ο οποίος και τελικά από ό,τι φάνηκε είχε και τον ρόλο του γενικού δερβέναγα μια και ήταν αυτός που ήλεγχε τον ειδικό λογαριασμό από τον οποίο χρηματοδοτούνταν σχεδόν τα πάντα στο υπουργείο και ο οποίος τώρα που έχει καταργηθεί (από τη ΝΔ, να μην ξεχνιόμαστε μετά από τα πράματα και θάματα που βγήκαν στη φόρα με το σκάνδαλο Ζαχόπουλου) έχουν κλάψει μανούλες μια και ούτε λεφτά για χαρτί για τον εκτυπωτή δεν έχουν.

Το πρώτο διάστημα υπήρχε ένας ενθουσιασμός, μέχρι τα πράγματα να δείξουν προς τα πού κατευθύνονταν. Η πραγματικότητα φάνηκε περίπου ενάμισι χρόνο αργότερα όταν έγινε ο πρώτος ανασχηματισμός και ανέλαβε ο επόμενος υπουργός Γιώργος Βουλγαράκης. Το έργο που παρουσιάστηκε ήταν πολύ μικρό και περισσότερο για το θεαθήναι. Έγιναν πολύ μεγάλες εξαγγελίες οι οποίες έμειναν μετέωρες με πρώτη και κύρια την θεσμοθέτηση της Ακαδημίας Τεχνών, που ήταν ένα πάγιο αίτημα των ανθρώπων της τέχνης εδώ και δεκαετίες. Δημιουργήθηκαν κάποιες επιτροπές εργασίας που στελεχώθηκαν με ανθρώπους αναγνωρισμένης καλλιτεχνικής αξίας οι οποίες συνεδρίασαν πολλές φορές μέσα σε αυτά τα πέντε χρόνια της ΝΔ αλλά το έργο που παρήγαγαν δεν αξιοποιήθηκε. Έτσι οι βαρύγδουπες εξαγγελίες παρέμειναν απλά εξαγγελίες και η Ελλάδα έμεινε να είναι μια από τις λίγες χώρες στην Ευρώπη που οι καλλιτεχνικές σπουδές, με εξαίρεση τα εικαστικά, δεν έχουν πανεπιστημιακή διαπίστευση.

Στον πρώτο αυτό ενάμιση χρόνο της διακυβέρνησης της ΝΔ στο υπουργείο πολιτισμού επικράτησαν έριδες, λόγω και του γεγονότος ότι υπήρχαν πολλοί πολιτικοί προϊστάμενοι οι οποίοι διαγκωνίζονταν πώς θα επικρατήσει ο ένας του άλλου και θα προβληθεί περισσότερο. Αυτός που επικράτησε τελικά και παρέμεινε κιόλας στο πόστο παρά τις αλλαγές πολιτκών προϊσταμένων, ήταν ο Χρήστος Ζαχόπουλος, μέχρι την απόπειρα αυτοκτονίας του. Φάνηκε από τους πρώτους μήνες ότι η ανάληψη του υπουργείου από τον πρωθυπουργό ήταν απλά ένα επικοινωνιακό τρικ που καμμία ουσία δεν είχε και γι αυτό το λόγο δεν παρήγαγε και έργο. Ο πρωθυπουργός βρέθηκε στο υπουργείο μόνο δύο φορές (!) κατά τη διάρκεια της θητείας του σε αυτό.

Από τις αλλαγές που έγιναν στο πρώτο αυτό διάστημα σε επίπεδο προσώπων να σημειώσουμε την τοποθέτηση του Γιώργου Λούκου στο πόστο του επικεφαλής του Φεστιβάλ Αθηνών και του Στέφανου Λαζαρίδη στο πόστο του καλλιτεχνικού διευθυντή της Λυρικής Σκηνής. Ο πρώτος, ο οποίος και σήμερα παραμένει στο πόστο του κατόρθωσε να αλλάξει το φεστιβάλ και να το μετατρέψει σε έναν καλλιτεχνικό θεσμό με κύρος, σημαντικό στη ζωή της πόλης κάθε καλοκαίρι. Δεν ήταν εύκολο, ο κύριος Λούκος χρειάστηκε να συγκρουστεί πολλές φορές με λογικές που επικρατούσαν καθώς και με πολιτικούς ακόμα και μέσα από τη ΝΔ, όπως ο δήμαρχος Αθηναίων, ο οποίος γελοιοποιήθηκε. Αποτέλεσμα πάντως του έργου του κυρίου Λούκου είναι το γεγονός ότι ολόκληρη η πόλη έχει αγκαλιάσει αυτό το άνοιγμα του φεστιβάλ, το οποίο είναι από τα πλέον επιτυχημένα πράγματα που έχουν συμβεί.

Όσον αφορά το Στέφανο Λαζαρίδη και τη θητεία του στο τιμόνι της ΕΛΣ, αυτή δε στέφθηκε με επιτυχία. Ο κύριος Λαζαρίδης ήρθε με περισσή αλλαζονεία και σνομπισμό να επιβάλλει μια καινούργια τάξη πραγμάτων, μη λαμβάνοντας υπόψη του την πρότερη κατάσταση. Και τα όποια πολιτικά ερείσματα είχε εξανεμίστηκαν μέσα σε πολύ λίγο διάστημα, μια και το πάνω χέρι έλαβε ένα καινούργιο ισχυρό πρόσωπο στο ΔΣ της ΕΛΣ, ο κύριος Οδυσσέας Κυριακόπουλος. Η αναμόρφωση της ΕΛΣ που επιχειρήθηκε δεν απέδωσε καρπούς, μια και το διάστημα παραμονής του Λαζαρίδη ήταν μικρό, αλλά και γιατί επί της ουσίας η νοοτροπία δεν άλλαξε καθόλου. Η έλευση αμφιβόλου ποιότητας τραγουδιστών και συγκροτημάτων τα οποία χρυσοπληρώνονταν, αλλά και η αδιαφορία για το εγχώριο οπερατικό δυναμικό δημιούργησαν μια πολεμική η οποία στοίχισε τα μέγιστα.

Στα θετικά αυτής της περιόδου η υπογραφή της σύμβασης με το ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος για την κατασκευή του καινούργιου κτηρίου της ΕΛΣ αλλά και της Εθνικής Βιβλιοθήκης στο Δέλτα του Φαλήρου. Επιτέλους, ένα όνειρο δεκαετιών γίνεται πραγματικότητα. Ο χώρος του Ιπποδρόμου στο Φάληρο, παρά το αρνητικό γεγονός της μεγάλης του απόστασης από το κέντρο θα μετατραπεί σε ένα πολύ μεγάλο πολιτιστικό πάρκο και η γύρω περιοχή θα αναβαθμιστεί. Αρκεί βέβαια στην καινούργια Λυρική να μην επικρατήσουν τάσεις εξυπηρέτησης μιας οικονομικής ελίτ και μόνον και παραγωγής παραστάσεων προσβάσιμων μόνο σε αυτήν λόγω κόστους. Αυτό μένει να το δούμε.